Nr 5-6 (94-95) 2010 r.

Dom polski w Koziatyniu

W grudniu 2010 r. w Koziatyniu obwodu Winnickiego został zarejestrowany Rodzinny Dom Polski im. Rafała Górskiego.

Prezesem Domu Polskiego jest Bogdan Siwakowski, długoletni działacz polonijny, założyciel pierwszego polskiego stowarzyszenia w Koziatyniu, były prezes stowarzyszenia obwodowego «Świetlica Polska» w Winnicy.

«To nie jest jeszcze jedno stowarzyszenie z symbolicznym tytułem — mówi pan Bogdan — nasz Dom naprawdę istnieje. Budowaliśmy go około 20 lat, jest naszym wymarzonym projektem». Dalej

Разом за свободу

ІІІ Міжнародна Волинська історично-краєзнавча польсько-українська конференція

12-13 листопада 2010 р. у Житомирі з ініціативи Варшавського Музею Історії Польщі, фундації «Полонія — Рутенія» та Житомирського Обласного Інституту Вдосконалення Вчителів відбулася ІІІ Міжнародна Волинська історично-краєзнавча польсько-українська конференція під гаслом «Разом за свободу». Захід було організовано з метою презентації історичного досвіду і наслідків Варшавської угоди у толерантному підході до навчання історії. Dalej

Odezwa atamana Symona Petlury do ludności Ukrainy. Winnica, 26 kwietnia 1920 r.

З матеріалів конференції «Разом за свободу»

Narodzie Ukrainy!

Ciernistą drogą toczą się twoje dzieje.

Oto już trzy lata mija, jak usiłujesz zaprowadzić ład w swojej republice, zdobyć dla siebie wolność, równość i niepodległość, walcząc z czerwonymi najeźdźcami — moskiewskimi bolszewikami.

Złożyłeś wielkie ofiary na polu walki.

Zniszczone sioła, ruina gospodarcza, krew niewinnych, łzy wylane po zabitych i zamęczonych przez bolszewików ojcach, matkach i siostrach, niezliczone szeregi samotnych mogił na całym obszarze Ukrainy — oto wyniki walki najlepszych twoich synów o najświętsze ideały ludzkości. Dalej

Відозва уряду УНР «До народів і урядів світу». Варшава, 3 серпня 1920 р.

З матеріалів конференції «Разом за свободу»

До держав і народів.

У 1654 році Українська держава на чолі з Гетьманом Богданом Хмельницьким заключила з урядом Московської держави договір, по якому Україна і Московщина, зберігаючи свою суверенність, об`єдналися в тісний державний союз для оборони спільних інтересів обох народів.

Але з перших років існування московсько-української унії російські царі стали накладати свою тяжку руку на суверенність українського народу, стали відбирати українському народові його державну окремість і його давні вольності. І з того часу протягом трьох століть провадить український народ важку, вперту боротьбу проти московського імперіалізму. В цій боротьбі московські деспоти намагалися знищити не тільки державну незалежність Українського народу, але його стару культуру, мову, стародавні народні звичаї. По всій Україні ширився режим російського шовінізму, переслідував все українське, гинули на шибеницях і в тюрмах кращі сини батьківщини в боротьбі за найсвятіші права народу. Буржуазія, дворянство і духовенство України приймали зовнішні ознаки московської культури, видавалося, що само обличчя української нації гине, замирає назавжди сама ідея окремої української культури. Dalej

Промова Юзефа Пілсудського у Вінниці на Поділлі 17 травня 1920 р.

З матеріалів конференції «Разом за свободу»

Польща та Україна витерпіли тяжку неволю. Ці обидві держави зараховуються до тих, в яких панував постійний терор. Від дитинства нас вчили приховувати свої думки. Неволя і переслідування були сталим досвідом обох держав. Польща не може бути вільною, доки навколо панує гасло невільницького підкоряння волі нації насильству та терору. Польща, здобувши найбільший скарб на землі, тобто свободу, вирішила відкинути все, що загрожує свободі, якомога далі від своїх кордонів. Dalej

Відозва головнокомандуючого Юзефа Пілсудського до жителів України 26 квітня 1920 р.

З матеріалів конференції «Разом за свободу»

До всіх жителів України.

По моєму наказу військо речі посполитої польської йде вперед, вступаючи глибоко на землі України.

Доводжу до відома населення цих земель, що польське військо усуває з теренів, які населені українським народом, ворожих окупантів, проти яких зі зброєю в руках повстав український народ, захищаючи свої хати від насильства, розбою і грабіжництва. Dalej

Zagubione wśród lasów

Dowbysz obwodu żytomierskiego leży 38 km od centrum rejonowego Baranówka, 17 km od stacji kolejowej Kurne. Jest siedzibą Rady Wiejskiej. Podporządkowane są mu takie wsie jak Lisowa Polana, Natalia, Adamówka, Lubarska Huta, Osyczne. Ludność Dowbysza i wsi okolicznych liczy blisko 5 tys. mieszkańców.

W 1925 roku Dowbysz stał się miejscem eksperementu: z okolicznych polskich wsi utworzono pierwszy w ZRSR polski rejon narodowościowy imienia Juliana Marchlewskiego. Ten ostatni, gorliwy bolszewik, był kierownikiem Moskiewskiego Uniwersytetu Narodów Zachodu. Po śmierci J. Marchlewskiego w 1926 roku nazwę Dowbysz zmieniono na Marchlewsk. Marchlewszczyzna miała stać wzorowym rejonem autonomicznym. Bolszewicy pragnęli pokazać swemu zachodniemu sąsiadowi — Polsce, że Polacy jako nacja także podporządkują się «władzy robotników i chłopów». Pomiędzy radami wiejskimi 30 było polskich, dwie ukraińskie i jedna niemiecka. Marchlewsk stał się symbolem polskości regionu, i nawet po powrocie historycznej nazwy «Dowbysz» między ludźmi starszymi używana jest nazwa Marchlewsk. Miejscowa polskojęzyczna gazeta «Marchlewszczyzna Radziecka» ukazywała się w nakładzie 25 tys. egzemplarzy. Przed początkiem prześladowań komunistycznych w rejonie działały trzy kościoły, dwie kaplice, cztery parochy (ewangelickie), zarejestrowano 15 rzymskokatolickich parafii. Dlatego Polacy Marchlewszczyzny zaznali w pierwszym rzędzie ciosów represji. W 1935 roku polski rejon został zlikwidowany. W 1957 roku dołączono go do rejonu baranowskiego. Dalej

Muzeum w Dowbyszu znów gościnnie otwiera drzwi

Niedawno Stowarzyszenie Polaków im. Jana Pawła II w Dowbyszu gościnnie przyjmowało wycieczkowiczów w muzeum krajoznawczym. Po prowadzeniu prac remontowych została odnowiona ekspozycja mebli, przyrządów do przerabiania zboża, lnu, włókna, wypiekania chleba w warunkach domowych. Znaczną uwagę poświęcono ubraniom narodowościowym, czego wcześniej nie było. Fundacja «Pomoc Polakom na Wschodzie» przekazała pomoc finansową dla zakupu materiałów remontowych. Siłami członków Stowarzyszenia — W. Tereszczuk, Włodzimierz i Wadim Ilczenko, Igor Nazarewicz, T. Bachuryńsa — przeprowadzono remont pomieszczenia. Poza tym do aktywnego udziału w pracach remontowych i porządkowaniu komnat muzealnych przyczynili się wolontariusze młodzieżowego polskiego klubu KiBit i prezes organizacji p. Irena Perszko. Dalej

W osiedlu Dowbysz na Żytomierszczyźnie

Etniczni Polacy i katolicy stanowią większość

Gdy «Tydzień» przyjechał do Dowbysza, znajdującego się w obwodzie żytomierskim, akurat padał deszcz. Pomimo mgły od razu zobaczyliśmy jeden z największych na Ukrainie nowozbudowanych kościołów pod wezwaniem Matki Boskiej Fatiymskiej. To wieś, gdzie większość ludności to etniczni Polacy i katolicy. Chociaż do granicy z Macierzą mają ponad 500 km, zachowanie tożsamości narodowej dla miejscowych mieszkańców nie jest modą, a hołdem dla ojców i dziadów, za lata ich wygnania i poniżenia. Dalej